Hz. ILYAS (a.s)

Hz.
ILYAS (a.s)Kur'an-i Kerîm'de ismi geçen peygamberlerden
biri. Hz. Musa (a.s)'dan sonra gelen nesebi Hz. Harun (a.s)'a dayandigi rivayet
edilen bir israilogullari Peygamberi.
Hz. Musa'dan sonra israilogullarinin çesitli
boylari. sam civarina yerlesmistir. sam bölgesindeki "Bek"
sehrine yerlesen ve zamanla Allah'a isyan ederek haddi asan bir Benu israil
kabilesine Hz. ilyas (a.s)'in gönderildigi rivayet edilmektedir. ilyas
(a.s) Kur'an-i Kerîm'de iki degisik sûrede anilmistir. Bir yerde
diger Peygamberler ile birlikte ismi geçmistir: "(ibrahim'e)
Zekeriya, Yahya, isa ve ilyas'i da bagisladik. Hepsi salihlerdendi"
(el-Enbiya, 21/85). Diger sûrede ise ilyas (a.s)'in kissasi özetle
anlatilmistir. Musa ve Harun (a.s)'dan bahsedilmis, onlarin Allah'in salih
kullari oldugu anlatildiktan sonra ilyas (a.s)'in kissasina geçilmistir: "Muhakkak
ilyas da peygamberlerdendi" (es-Sâffat, 37/123). Bu ayet-i kerime
ilyas (a.s)'in etrafinda Yahudiler ve Hristiyanlar tarafindan olusturulmus olan
efsanevî kimligi aralamakta, onun Allah'in diger Peygamberleri gibi bir
peygamber oldugunu anlatmaktadir. Buhârî, Kitâbu'l-Enbiyâ
bölümünde ilyas (a.s) için bir bab açmis ve onun
kissasini anlatan es-Sâffât suresindeki ayetleri bu babda
zikretmistir. ibn Mes'ûd ve ibn Abbas'in rivayetine göre Hz. ilyas
ile idris (a.s) ayni sahistir (Buhârî, Enbiyâ, 4). idris (a.s)
da Nuh (a.s)'in babasinin dedesidir (Buhâri, Enbiyâ, 5).
Ilyas (a.s) Peygamber olarak gönderildigi insanlari
dine davet etmistir: "(Hz. ilyas) milletine: "Allah'a karsi gelmekten
sakinmaz misiniz? Yaratanlarin en iyisi olan, sizin de Rabbiniz önceki
babalarinizin da Rabbi bulunan Allah'i birakip da Ba'l putuna mi taparsiniz?"
demisti (es-Sâffât, 37/124-126).
Ayet-i Kerime'de geçen "Ba'l" o kavmin
tapindigi putun ismidir. Oturdugu sehirlerinin ismi "Bek" olan bu
halkin, tapindiklari puttan dolayi sehirlerinin isminin "Ba'lebek"
oldugu rivayet edilmektedir.
Rivayete göre Hz. ilyas israilogullarina Hizkil
(a.s)'dan sonra gönderilmistir. insanlari Allah'a imana çagiran Hz.
ilyas, kavminin Ba'l putuna tapmamasini emretmistir. O bölgenin krali önce
iman etmesine ragmen daha sonra irtidat ederek Hz. ilyas (a.s)'i öldürmeye
kalkmistir. Hz. ilyas yedi sene kadar daglarda bayirlarda dolasmis, insanlari
Tevrat'in emirlerine davet etmis, iman etmemeleri üzerine, o beldeye üç
yil hiç yagmur düsmemistir. Daha sonra Hz. ilyas'in duasiyla yagmur
yagmasina ragmen yine ilyas (a.s)'a iman etmemislerdir. Kendisinden sonraki Benûisrail
Peygamberlerinden Kur'an'da ismi zikredilen Elyas'a (a.s)'i Hz. ilyas
yetistirmistir. Rivayete göre kavminin imansizligina kizan ilyas (a.s),
Allahu Teâlâ'dan kendisini gökyüzüne kaldirmasi için
dua etmis, bunun üzerine belirlenen bir yerde yaninda Elyas'a (a.s) da
varken gökten gelen ates gibi bir ata binip havalanmis, nübüvvet
simgesi olarak da asagida kalan Elyas'a hirkasini atmis ve semâya
refedilmistir.
Ancak surasi unutulmamalidir ki bu rivayetler
israilogullarinin Tevrat kökenli rivayetleridir. isin dogrusunu en iyi
Allah bilir (ibn Kesîr, Tefsiru'l Kur'ani'l Azîm, VII, 31). Hz.
ilyas (a.s)'in, Hizir (a.s) ile yilda bir kez bulustuguna inanilir, halk
arasinda bu bulusma Hizir ilyas (Hidrellez*) seklinde simgelenmistir.